•  
•  
•  
•  

0 Reacties Bewaren

Marcel Creemers werkt voor Business Universiteit Nyenrode aan een internationaal MBA-programma waarmee onze toekomstige Nederlandse en Europese CIO's hun leiderschapsrol kunnen claimen.

Als we terug kijken naar de stand van de ICT, zeg, 15 jaar geleden, toen we nog voornamelijk met de ERP-implementaties en het millenniumprobleem bezig waren, dan beseffen we dat het heel lastig is te voorspellen waar we met ICT naar toe gaan in de komende 15 jaren. Laat staan dat we dan nu al zouden weten aan welke eisen de CIO's - als die er dan nog zijn - tegen die tijd moeten voldoen. In mijn opvatting gaat het dan ook niet zo zeer om de voorspelling van de toekomst (hoe ziet de CIO eruit?), maar meer over het zo goed mogelijk inrichten van de weg daar naartoe (hoe leiden we ze op?).

Wie vandaag rondkijkt in CIO-land, ziet dat iedere CIO een andere invulling geeft aan het vak. In het zomerse interview met 4 CIO's op RTL7 (15 juli 2012) bleek dat weer eens overduidelijk. De een heeft moeite om ICT als onderwerp op tafel in de board room te krijgen, de ander moet opletten dat ICT niet de boventoon gaat voeren in de strategische discussies. De een is dominant technisch bezig, de ander veel meer organisatorisch en weer een ander zit midden in de business. De een streeft naar een zo goed mogelijke alignment met de business strategie, de ander neemt juist het voortouw bij de strategievorming. De een probeert de organisatie met ICT op zijn plek te houden, de ander probeert hem juist met ICT te veranderen.

Het kan dus niet anders of al die CIO's hebben zo hun eigen kijk op de toekomst van het vak en dat maakt dat al die toekomstbeschrijvingen bij elkaar een bonte mengeling vormen van uiteenlopende visies. Daar is niets mis mee. Het is het beste van wat we over de toekomst kunnen weten. Dat maakt die discussies zo belangrijk en daarom wil Nyenrode daar ook aan meewerken. Het enige probleem is dat er geen eenduidig beeld uit voortkomt. In onze opleiding MBA in Business&IT zouden wij als opleiders (Nyenrode en Delft) ook heel graag willen weten hoe de CIO van de toekomst eruit ziet. Dan zouden we kennis en vaardigheden kunnen definiëren en die omzetten in leerdoelen. Maar zo werkt dat niet. Ik denk dat de alsmaar toenemende penetratie van ICT in business functies er juist toe zal leiden dat het beroepsbeeld van de CIO nog alsmaar verder diversifieert. Daarom is er eigenlijk maar één optie: zo breed mogelijk opleiden.

De eerste overweging was daarom al bij de start van het programma dat een bedrijfskundige opleiding de beste basis biedt voor een CIO. In 2009, op een conferentie van EuroCIO (tegenwoordig: European CIO Association) in Parijs is al besloten een specifiek bedrijfskundig programma te maken voor de toekomstige generatie CIO's. Een bedrijfskundig programma is in feite een rondgang langs alle boardroom onderwerpen (strategie, organisatie, veranderen, financiën, risico's, bedrijfsprocessen, technologie, HRM, leiderschap, marketing, recht, bedrijfsethiek, ketenmanagement). Als geen andere opleiding biedt een bedrijfskundig programma de kans om de boardroomtaal te leren.

De tweede overweging was dat bij elk bedrijfskundig onderwerp in de opleiding de verbinding met ICT zou worden gemaakt. Immers, wie dat verbinden onder de knie heeft, is bij uitstek in staat de aansluiting tussen ICT-onderwerpen en boardroom onderwerpen te maken en dus te participeren in fundamentele discussies binnen de business en binnen de ICT en vooral tussen business en ICT. Peter Hagedoorn (voormalig CIO bij Océ en nu Secretaris-Generaal bij de European CIO Association) noemt deze mensen “dual thinkers". Door de verbindingen tussen bedrijfskunde en ICT consequent te leggen, is de opleiding ook interessant geworden voor mensen zonder ICT-vooropleiding, maar die wel de mogelijkheden van waardencreatie door toepassing van ICT inzien en die meer willen snappen van het beslissen over en het organiseren van ICT.

De derde overweging was dat de opleiding niet alleen cognitief zou mogen zijn, maar juist veel aandacht moet besteden aan persoonlijke ontwikkeling, communicatievaardigheden, leiderschap en samenwerken. Een MBA-programma is hier dus beter op zijn plaats dan een strikt academisch MSc (Master of Science) programma. Vaardigheden als overtuigend schrijven, presenteren, debatteren zijn net zo belangrijk voor managers op centrale plekken in organisaties, zoals CIO's, als kennis van zaken. Persoonlijke ontwikkeling kost echter tijd. Tijd die er niet is in de traditionele MSc of MBA opzet van 1, 1,5 of 2 jaar doorlooptijd. Het vergt tijd om te kunnen experimenteren, in oefeningen onderling, maar ook in de eigen werkomgeving. De structuur van de opleiding hebben we daarom maximaal flexibel gemaakt, waardoor elke deelnemer zijn/haar eigen pad het programma kan afleggen en ook nog in het eigen tempo. Deze flexibiliteit heeft ertoe geleid dat dit MBA-programma ook voor de wat “oudere" managers - veel ervaring, weinig tijd - doenlijk werd. En dat heeft dan weer als effect dat de discussies in de groepen van hoog niveau zijn.

De vierde overweging was dat de beroepsgroep zelf mede aan het stuur van de opleiding zou moeten zitten. Dat is geen eenvoudige taak. CIO's zijn geen opleiders en hebben geen verstand van onderwijskundige processen en accreditatieprocedures. Andersom hebben academische docenten soms meer gevoel voor theorie dan voor praktijk. In de combinatie ligt dus de sleutel. Er is een Programme Review Board in het leven geroepen waarin CIO's van Stork, AkzoNobel en Shell (Downstream), HR managers van Rabobank ICT, HP en het Ministerie van BiZa (RijksCIO) en thought leaders van ConQuaestor, PwC en IBM zitting hebben. Deze raad discussieert tweemaal per jaar met de in totaal tien kerndocenten van het programma over de inhoud van hun modules. Moderne vraagstukken als cloud computing, big data en security worden dan gekoppeld aan de bedrijfskundige onderwerpen van de opleiding. Niet zelden verhuizen belangrijke ICT-onderwerpen naar een of meer andere modules om ze meer aandacht te kunnen geven in het programma. Bovendien krijgen CIO's en andere IT practitioners op ongeveer 30 plekken in het programma als gastsprekers de vloer over onderwerpen die hen aan het hart liggen. Op deze manier ademt de opleiding mee met de veranderingen in het ICT veld.

De vijfde overweging was dat de opleiding van het begin af aan een Europees karakter zou moeten hebben. Nederland kent een relatief grote proportie grote, internationaal opererende bedrijven. Een puur Nederlands programma is voor die bedrijven geen optie. Bovendien wil de Europese Commissie (i.c. Neelie Kroes) de mobiliteit van de Europese IT manager stimuleren. In elke lidstaat lopen onderwijsprogramma's die op geen enkele wijze op elkaar zijn afgestemd. Dit maakt het moeilijk voor werkgevers om professionals uit andere Europese landen aan te nemen. Hoe meer standaardisatie, hoe beter. Om die reden is ook in Nederland gekozen voor de Engelse taal als voertaal in de opleiding en spannen de European CIO Association en Nyenrode zich in om kopieën van de opleiding ook in andere lidstaten te laten landen. Met als voorbeeld de samenwerking tussen Nyenrode en Delft, gaat er in februari 2013 een Duits/Zwitsers tandem (TU München en Universiteit Sankt Gallen) van start met precies dezelfde modulestructuur. Grote Duitse en Zwitserse bedrijven als Daimler, Bayer, Henkel, Schindler hebben reeds ingetekend voor hun Programme Review Board. In landen als Italië (Milaan) en Frankrijk (Parijs) worden de onderwijsactiviteiten voorbereid.

Het is mijn volle overtuiging dat wij - en dat zijn heel erg veel betrokken spelers - hiermee een grote bijdrage leveren aan het onderwijs voor de CIO van de toekomst. Niet omdat wij weten hoe die functie er over pak weg 15 jaar uit zal zien, maar wel omdat wij weten dat we erheen kunnen groeien.

Marcel Creemers is Directeur Modulaire MBA programma's, Nyenrode, en Hoogleraar Informatiesystemen, VU Amsterdam

Lees meer over

• Management
• leiderschap
• CIORTLOpinie