•  
•  
•  
•  

0 Reacties Bewaren

In moeilijke economische tijden zijn twee populaire stromingen te onderscheiden: stilzitten terwijl je geschoren wordt, en de omstandigheden gebruiken om te veranderen wat eigenlijk al heel lang anders had gemoeten. Hoe verleidelijk dat laatste ook is: bedenk wel waar je aan begint. Grote veranderingen halen veel overhoop en vragen om gedegen leiderschap. Verandermanagement is niet iedereen gegeven: het vraagt heel andere vaardigheden dan die van de alledaagse manager. Niet voor niets worden voor veel grote verandertrajecten specialisten ingevlogen.

De reden is simpel: verandering is per definitie chaotisch, turbulent, onzeker, en in zo’n situatie heb je het niet zo zeer over management, maar over een worsteling. Meer dan bij welke vorm van management dan ook, komt hier niet aan op checklists of methodieken, maar op natuurlijke leiderschapskwaliteiten.

Met dat in het achterhoofd, en in de wetenschap dat verandering soms onvermijdelijk is, zelfs als de omstandigheden verre van ideaal zijn, geven we hier 21 tips waarmee je je voordeel kunt doen als je leiding wilt geven aan een verandertraject.

1. Weet waar je aan begint. Begin met een stukje reflectie. Bij verandermanagement denken veel mensen in eerste instantie aan ‘issuemanagement’: simpele veranderingen om kosten te verlagen, kwaliteit te verhogen en/of tijd te winnen. Wilfried Krüger noemde dit slechts het topje van de ijsberg: naast dit soort praktische zaken kun je te maken krijgen met veranderingen in percepties en overtuigingen en (of) zelfs volledig veranderende machtstructuren. Onderschat nooit wat de impact kan zijn van een verandertraject!

2. Weet hoe ver je moet gaan. Er is een groot verschil tussen relatief eenvoudige oppervlakkige veranderingen (andere software, nieuwe processen) en veel vluchtiger materie zoals waarden, denkrichtingen en mogelijkheden. Probeer te voorkomen dat je het project groter maakt dan het hoeft te zijn – maar wees ook bereid tot de bodem te gaan als het succes van het project dat vereist.

3. Kies je strategie. Verandering kan geleidelijk (denk aan het Japanse Kaizen-principe), maar ook radicaal (zoals in BPR: Business Process Reengineering). Laat de situatie, en niet je persoonlijke voorkeur, je tactiek bepalen.

4. Weg met de regeltjes. Als je in grote lijnen hebt besloten wat de aanpak wordt, is het tijd om er middenin te duiken: van buitenaf kun je immers niets doen. Iedere verandering vraagt per definitie een op maat gesneden aanpak. Een routinematige benadering zal altijd mislukken.

5. Ken je mensen. Ieder verandertraject heeft tegenstanders en voorstanders. Maar onder de tegenstanders zitten er altijd die eenvoudigweg bang zijn voor verandering, en die je vrij gemakkelijk kunt overtuigen, net zoals er onder de voorstanders mensen zullen zitten die een afwachtende houding aannemen, en die je net zo makkelijk laten vallen als je leiderschap te wensen overlaat. Als je niet weet wat voor vlees je in de kuip hebt, kun je het ook niet managen. – zorg dat je weet wie welke aandacht nodig heeft.

6. Bouw een team! Eenlingen hebben ook hun plaats in een organisatie, maar voor verandermanagement heb je er niets aan. Hoewel sommige eenlingen bij uitstek geschikt kunnen zijn om (tijdelijk) een team te leiden.

7. Vraag om vrijwilligers. Vaak word je verrast door de aanmeldingen, en nog meer door het enthousiasme en de commitment die die mensen meebrengen.

8. Kies je mensen zorgvuldig. Zoek niet alleen naar de juiste technische vaardigheden, maar ook naar stressbestendige teamplayers met veel energie. Je hebt beide nodig.

9. Delegeer. Laat de teamleiding over aan iemand die je vertrouwt en loop hem of haar niet voor de voeten!

10. Geef je teamleden alles waar ze om vragen, behalve invloed. Normaal gesproken vragen ze alleen om middelen, maar als ze om authoriteit gaan vragen, ben je hard op weg naar een machtsspel en dat moet je te allen tijde zien te voorkomen. Meteen afkappen!

11. Kweek een gevoel van urgentie. Zorg dat volkomen duidelijk is wat het doel van dit traject is, en wat het zowel het bedrijf als de medewerkers gaat opleveren. Motiveren en inspireren is bij uitstek jouw taak!

12. Zorg dat er geen enkel misverstand bestaat over de missie of het doel van het traject. Kies een korte en krachtige slogan waarin de hele essentie is verpakt. Iets als “Verover de markt!” blijft vele malen beter hangen dan: “Inspelen op de marktvraag met een brede reeks zorgvuldig ontworpen en ontwikkelde producten en services die beter aan de wensen van onze klanten voldoen dan de producten en services van onze concurrenten zodat de meerderheid van de markt voor onze producten gaat kiezen.”

13. Weg met de hiërarchie. Een verandertraject vraagt een vlakke organisatie met korte lijnen en informele omgangsvormen.

14. Focus op actie. Zorg ervoor dat het hoger management je volledig steunt. Je team moet erop vertrouwen dat je alle obstakels snel van hun pad haalt. Zorg dat resultaat wordt erkend en beloond.

15. Schakel snel. Niet eindeloos plannen, maar doornemen, in de praktijk brengen en onderweg analyseren. Zorg dat je flexibel bent, maar vooral dat je niet aarzelt maar handelt.

16. Breng kennis samen. Zorg dat er een logboek wordt bijgehouden van alle lopende zaken. Stuur je mensen overal naar toe en laat ze met iedereen over alles praten. Communicatie is in dit soort trajecten ongelofelijk belangrijk: zorg dat er zo min mogelik belemmeringe voor zijn.

17. Wees flexibel in je prioriteiten. Je moet in staat zijn alles uit je handen te laten vallen om je even helemaal te kunnen concentreren op iets belangrijks.

18. Stel korte-termijndoelen. Zorg dat stap voor stap resultaten zichtbaar worden. Kleinere deelprojecten houden het geheel behapbaar en overzichtelijk. Structuur en resultaat is goed voor de motivatie. Zorg dat de verschillende fasen worden afgerond voordat de volgende ingaan.

19. Behandel alles als tijdelijke maatregelen. Probeer te voorkomen dat je je helemaal vastlegt op een bepaald onderwerp, om dan op het laatste moment te moeten besluiten dat het toch anders moet.

20. Niet opgeven. Mocht je het gevoel hebben dat het allemaal wat chaotisch wordt: dat klopt – dat is het ook. De belangrijkste taak van een verandermanager is uiteindelijk orde scheppen in een beroerde situatie, en dat bereik je niet door net te doen alsof alles goed georganiseerd en gedisciplineerd verloopt. Zorg er wel voor dat je het moreel hoog houdt: zorg dat iedereen elkaar op de hoogte houdt van de vorderingen en besteed aandacht aan alle gehaalde korte-termijndoelen.

21. Houd het momentum vast. Succesvolle verandertrajecten zijn goud waard: zorg dat ten minste een deel van de energie en de atmosfeer van het verandertraject behouden blijft. Kies nieuwe projecten met nieuwe leiders, en vlecht verandering in de bedrijfscultuur via werving en promotie.

Lees meer over

• tips
• leiderschap
• verandermanagement